Bài giảng Thánh lễ khai mạc Năm Thánh 2010 Giáo phận Phát Diệm

§ +GM Giuse Nguyễn Năng

tại Đền Thánh tử đạo Phúc Nhạc ngày 25-11-2009

Hôm nay chúng ta họp nhau để mừng lễ các thánh Tử Đạo Việt Nam tại xứ Phúc Nhạc này theo truyền thống hằng năm, và đồng thời cũng để tiếp nối một biến cố lớn lao của Giáo Hội Việt Nam. Quả vậy, hôm qua Giáo Hội Việt Nam đã long trọng khai mạc Năm Thánh 2010 tại giáo xứ Sở Kiện, với sự hiện diện của hầu hết các giám mục, hàng ngàn linh mục và hàng vạn giáo dân. Và hôm nay, chúng ta khai mạc Năm Thánh 2010 tại giáo phận Phát Diệm.

Đây không phải là một lễ hội, nhưng là một biến cố của Giáo Hội Việt Nam, một biến cố trọng đại ghi dấu một chặng đường của Giáo Hội tại Việt Nam. Giáo Hội lữ hành trong lịch sử đã đi qua một chặng đường, và giờ đây chúng ta dừng chân nhìn lại với tâm tình tạ ơn để chuẩn bị bước sang giai đoạn mới.

Theo tinh thần Thư Chung của Hội đồng Giám mục Việt Nam về việc công bố Năm Thánh 2010, xin được chia sẻ một vài tâm tình:

1. Trước hết, chúng ta tạ ơn Chúa

Tạ ơn Chúa vì chặng đường đã đi qua, tạ ơn vì biết bao hồng ân Chúa ban, tạ ơn vì những hy sinh của các bậc tiền nhân, các ân nhân cũng như các chứng nhân đức tin.

Giáo Hội lữ hành đi vào lịch sử các dân tộc, khởi đầu từ Giêrusalem, tới vùng Tiểu Á, đến Châu Âu và Châu Phi; sang thiên niên kỷ thứ hai, Tin Mừng đã lan tới lục địa Châu Mỹ và Châu Á. Và Đức Thánh Cha Gioan-Phaolô II đã đề nghị trong thiên niên kỷ thứ ba này, Tin Mừng còn phải tiếp tục thấm nhập vào các nền văn hóa của châu Á.

Riêng tại Việt Nam, năm 1533, khởi đầu chỉ có thương nhân I-ni-khu là một Kitô hữu đã đến Việt Nam, nhưng sau đó con số Kitô hữu tăng nhanh, để rồi ngày 09 tháng 09 năm 1659, Tòa Thánh đã thiết lập hai giáo phận tông tòa: giáo phận Đàng Ngoài và Đàng Trong. Từ đó đến nay tròn 350 năm, Giáo Hội tại Việt Nam vẫn không ngừng phát triển. Hiện nay, con số Kitô hữu công giáo đã lên tới hơn sáu triệu người, hiện diện trong 26 giáo phận, với hàng trăm giám mục Việt Nam, hàng ngàn linh mục và hàng vạn tu sĩ. Đến năm 1960, hàng Giáo Phẩm của Giáo Hội tại Việt Nam đã được thành lập, và Năm Thánh 2010 này có mục đích đánh dấu 50 năm thành lập ấy.

Giáo Hội đã lữ hành xuyên qua những thăng trầm của lịch sử, đôi khi với những bước chân chậm chạp và do dự, nhưng Chúa Thánh Thần luôn luôn hướng dẫn để Giáo Hội từng bước hòa nhập và ăn sâu vào lịch sử cũng như văn hóa của các dân tộc. Chính vì vậy, chúng ta phải dâng lời tạ ơn Chúa.

Chúng ta tạ ơn đặc biệt vì các chứng nhân đức tin: hơn 100.000 chứng nhân đã đổ máu mình ra để làm chứng cho Đức Tin, trong số đó 117 vị đã được phong hiển thánh và một chân phước là Á thánh Anrê Phú Yên. Chúng ta hãnh diện bởi vì giáo phận Phát Diệm cũng đóng góp nhiều người con đã đổ máu mình ra để làm chứng cho đức tin. Sở dĩ chúng ta cử hành thánh lễ khai mạc Năm Thánh tại giáo xứ Phúc Nhạc này, là vì nơi đây có hài cốt của cha thánh Phaolô Phạm Khắc Khoan đã từng là cha chánh xứ Phúc Nhạc, và của thánh Anê Lê Thị Thành, một giáo dân gương mẫu xuất sắc, một người con của Phúc Nhạc. Và còn nhiều thánh khác cũng đang hiện diện trước mặt chúng ta đây.

Các chứng nhân đức tin gồm đủ mọi thành phần từ giám mục, linh mục, tu sĩ, tới giáo dân. Có vị là quan trong triều đình, có người là thường dân, có vị là thương nhân, nông dân, vv…

Tất cả các ngài chính là ân nhân của chúng ta trong đức tin. Quả vậy, tử đạo không phải là sự thất bại của niềm tin Kitô giáo, tử đạo cũng không phải là thua cuộc vì chúng ta yếu thế không có quyền lực. Trái lại, tử đạo chính là hồng ân Chúa ban. Khơi dậy niềm tin của các thánh tử đạo trong bối cảnh bị bách hại như vậy, không phải là để khơi dậy mối oán thù. Sứ điệp của ngày hôm nay là sứ điệp hòa bình, như lúc đầu lễ chúng ta đã thả những con chim bồ câu để làm biểu tượng cho hòa bình, cho thái độ an hòa của tình thương Kitô giáo.

Chúng ta muốn cảm tạ hồng ân đức tin, như trong bài Tin Mừng Chúa Giêsu đã nói: “Hạt lúa mì rơi xuống đất nếu không mục nát đi, sẽ chỉ trơ trọi một mình; nhưng nếu mục nát đi, nó mới sinh nhiều bông hạt”. Tertulliano đã nói: “Máu các thánh tử đạo là hạt giống trổ sinh các Kitô hữu”. Máu các thánh tử đạo đã đổ xuống trên quê hương đất nước Việt Nam, chính nhờ vậy, ngày nay chúng ta mới được chứng kiến sự phát triển, sự trưởng thành của Giáo Hội Việt Nam. Nhờ các cuộc thử thách ấy, Giáo Hội Việt Nam đã trưởng thành trong đức tin và không ngừng lớn mạnh qua mọi thời đại.

Trong chương VIII của Hiến chế tín lý về Giáo Hội, Công đồng Vaticano II dạy: Giáo Hội lữ hành trong khó nghèo và bách hại, Giáo Hội bước đi giữa cơn bách hại của thế gian và trong niềm an ủi của Thiên Chúa. Tuy nhiên Giáo Hội được vững mạnh nhờ thần lực của Chúa Phục sinh để chiến thắng các khó khăn sầu muộn, chiến thắng không phải bằng vũ lực, nhưng bằng yêu thương và kiên trì.

2. Chúng ta tạ ơn Chúa, nhưng đồng thời chúng ta cũng nhìn lại lịch sử của Giáo Hội để sám hối.

Giáo Hội lữ hành trong lịch sử, có nghĩa là đang bước đi trên con đường vẫn còn pha trộn bóng tối và ánh sáng. Giáo Hội là thánh thiện nhưng ôm ấp trong lòng những tội nhân là chúng ta đây. Khi nhìn lại lịch sử, chúng ta nhìn nhận rằng chính chúng ta, những người con của Chúa, chúng ta chưa sống thánh thiện, chưa sống đúng Tin Mừng của Chúa. Vì thế, như Đức Giáo hoàng Gioan-Phaolô II đã nói trong Tông thư “Ngàn Năm Mới Đang Đến” để chuẩn bị bước vào năm 2000: Giáo Hội không thể bước vào ngàn năm mới nếu không thanh tẩy ký ức, nếu không biết sám hối. Và quả thực, nhân danh toàn thể Giáo Hội, Đức Giáo hoàng Gioan-Phaolô II đã xin lỗi, xin lỗi Chúa, xin lỗi nhân loại, xin lỗi anh chị em.

Do đó, khi kỷ niệm 350 năm thành lập hai giáo phận đầu tiên và mừng 50 năm thành lập Hàng Giáo phẩm, chúng ta cũng không thể bước vào giai đoạn mới nếu hôm nay chúng ta không nhìn lại để sám hối tội lỗi của mình.

Trong nghi thức sám hối đầu lễ, chúng ta đã nói lên lời xin lỗi Chúa, xin lỗi anh chị em, về biết bao nhiêu lỗi lầm. Chúng ta đã làm tổn thương sự hợp nhất của Giáo Hội, đã làm hoen ố hình ảnh tươi đẹp và dung nhan tinh tuyền của Hiền Thê Đức Kitô. Chúng ta đã hèn yếu thoái thác trong công cuộc rao giảng Tin Mừng. Chúng ta chưa biết nhìn nhận các đấng bề trên là đại diện của Chúa. Chúng ta đã giận hờn ghen ghét, đã tạo ra những nghi kị trong lòng Giáo Hội và làm tổn thương tình đoàn kết đối với anh chị em đồng bào. Chúng ta đã không quan tâm đến các thành phần trong xã hội để phục vụ và yêu thương với tinh thần Phúc âm của Chúa.

Cần nhìn lại thực tế đau buồn đó để thanh tẩy ký ức, để xin lỗi. Nhờ xin lỗi và sám hối, chúng ta sẽ bước vào giai đoạn mới của lịch sử Giáo Hội Việt Nam. Càng khiêm tốn thống hối, bộ mặt Giáo Hội lại càng tinh tuyền và xinh đẹp. Giáo Hội là thánh thiện không phải vì chúng ta không bao giờ phạm tội. Trái lại, Giáo Hội là thánh thiện bởi vì chúng ta đã từng phạm tội, nhưng chúng ta biết sám hối và quyết tâm hoán cải để sống thánh thiện hơn. Càng biết nhìn nhận lỗi lầm của mình, Giáo Hội của Chúa càng đáng tin và đáng mến. Càng thanh luyện, Giáo Hội càng có thêm sức mạnh để bước vào chặng đường mới.

3. Chúng ta sám hối để tiếp tục lữ hành trong lòng lịch sử Việt Nam hôm nay.

Ngày nay, chúng ta đang sống trong một bối cảnh mới, không còn những cảnh bách hại đẫm máu như 300 năm về trước, nhưng chúng ta đang đối diện với những thách đố mới, những khó khăn mới. Những khó khăn và thách đố hôm nay của chúng ta là gì?

Thưa ngay trong lòng cộng đoàn chúng ta đây, nhiều người theo lối sống duy vật và duy lợi nhuận, tranh thủ làm giàu và làm giàu với bất cứ giá nào, đôi khi liều mình đánh mất nhân phẩm và đè bẹp người khác để kiếm đồng tiền. Người ta giành giật nhau, hố sâu ngăn cách giữa người giàu và người nghèo ngày càng sâu đậm. Người giàu càng ngày càng giàu hơn và người nghèo càng ngày càng nghèo thêm.

Thách đố của chúng ta hôm nay là não trạng hưởng thụ, đi tìm dễ dãi an nhàn cho cuộc sống, đi tìm lạc thú tính dục; một số người theo lối sống thác loạn, tìm thú vui trước mắt và không lường tới hậu quả ngày mai.

Thách đố của hôm nay là chúng ta đang đối diện với những bất công, những gian dối, thái độ coi thường người thấp cổ bé miệng.

Thách đố của chúng ta hôm nay là những khủng hoảng ngay trong lòng gia đình mỗi người: hôn nhân nhiều gia đình bị tan vỡ, nạn phá thai, ly dị, giới trẻ chạy theo lối sống tự do và buông thả.

Hôm nay, Giáo Hội của Chúa đang lữ hành giữa một bối cảnh đầy khó khăn như vậy. Nếu ngày xưa các thánh tử đạo Việt Nam đã phải đối diện với những thế lực muốn loại trừ Thiên Chúa, thì hôm nay cũng có những hình thức mới của ngẫu tượng và những lối sống mới muốn loại trừ Thiên Chúa.

Và thách đố đặt ra cho chúng ta là: chúng ta, Giáo Hội của Chúa, những môn đệ của Chúa Kitô, chúng ta có dám sống trung thành với niềm tin của mình không? Chúng ta có dám noi gương các thánh tử đạo để đặt nền tảng đức tin trên mầu nhiệm thập giá không? Chúng ta có dám bước theo con đường thánh giá mà Chúa Giêsu đã đi và đã mời gọi chúng ta không? Chúng ta có dám sống theo tinh thần tám mối phúc thật, nghĩa là tinh thần của yêu thương, của khó nghèo, hiền hòa, của lòng thương xót, bao dung, của sự tha thứ và phục vụ khiêm tốn không? Chúng ta, Giáo Hội của Chúa, chúng ta có dám chấp nhận chết đi cho tội lỗi của mình, chết đi cho tính ích kỷ để sống cho Thiên Chúa và tha nhân không?

Bao nhiêu câu hỏi đặt ra cho chúng ta. Thật không dễ trả lời một chút nào hết; hay nói đúng hơn, chúng ta có thể trả lời bằng môi miệng nhưng rất khó thể hiện bằng đời sống của từng cá nhân, từng cộng đoàn.

4. Chính vì vậy, bước vào Năm Thánh, chúng ta phải có những quyết tâm mới.

Chắc chắn chúng ta có những cuộc cử hành nghi lễ tôn giáo, có những buổi học hỏi để hiểu biết về mầu nhiệm Giáo Hội, nhưng chúng ta phải có những quyết tâm cụ thể để canh tân bản thân và canh tân Giáo Hội.

Cần phải cầu nguyện nhiều để xin Chúa trợ giúp, cầu nguyện để lắng nghe tiếng Chúa Thánh Thần nói với Giáo Hội và nói với lòng của mỗi người. Chúng ta phải cầu nguyện và học hỏi để biết sống đức tin vững mạnh, không để cho những cám dỗ vật chất và lạc thú quật ngã chúng ta. Chúng ta phải sống thế nào để làm chứng về các giá trị tinh thần và đạo đức, làm chứng về niềm hạnh phúc được làm môn đệ của Chúa cho dù phải chấp nhận hy sinh. Là Kitô hữu, chúng ta phải cảm thấy hạnh phúc trong niềm tin của mình.

Chúng ta cầu nguyện và học hỏi để có thể góp phần xây dựng Giáo Hội thành một gia đình, một cộng đoàn yêu thương hiệp nhất, một cộng đoàn biết cảm thông và liên đới, trong đó mọi người chia sẻ hợp tác với nhau để xây dựng Nhiệm thể Chúa Kitô.

Chúng ta cầu nguyện và cố gắng để mỗi Kitô hữu thực sự tham gia vào công cuộc của Giáo Hội, tích cực dấn thân vào đời sống Giáo Hội. Mỗi Kitô hữu, từ giám mục, linh mục, tu sĩ tới từng người anh chị em giáo dân, tất cả chúng ta đều đồng trách nhiệm về Giáo Hội. Giáo Hội không phải của riêng hàng giáo sĩ mà là của tất cả chúng ta, và mỗi người phải góp phần xây dựng Giáo Hội tùy theo ơn gọi và đặc sủng Thiên Chúa ban cho mình.

Chúng ta cần nỗ lực rất nhiều để mỗi Kitô hữu thực sự là tông đồ có khả năng làm chứng về Chúa bằng chính đời sống của mình, bằng chính hành động bác ái, chia sẻ, phục vụ anh chị em, nhất là những người nghèo, người bị bỏ rơi, các bệnh nhân, những người xấu số. Khi hạt giống Tin Mừng mới được gieo vào đất nước chúng ta, thì Kitô giáo đã được gọi là “đạo của những người yêu thương nhau”. Bước vào Năm Thánh 2010 này, chúng ta cũng hãy làm sống dậy tên gọi ấy, làm sao cho đạo công giáo có thể được gọi là đạo của những người yêu thương nhau.

Rồi chúng ta cần phải cầu nguyện học hỏi để trở nên muối của thế gian, là men của xã hội. Chúng ta hãy góp phần tích cực để thánh hóa thế giới, cụ thể là để đổi mới đất nước Việt Nam. Hãy có những hành động cụ thể để xây dựng công lý, hòa bình và liên đới. Chúng ta còn phải làm cho mọi người nhận biết và tin vào Chúa Kitô.

Đó là cả một chương trình lớn lao vĩ đại, một chương trình hành động đòi hỏi nơi mỗi người một quyết tâm cụ thể. Ước gì hôm nay mỗi người hãy nói lên những lời hứa quyết tâm đối với Chúa và với anh chị em mình.

Hôm nay chúng ta vui mừng bởi vì Giáo Hội đã đi qua một chặng đường. Rồi Giáo Hội lại tiếp tục lên đường như một kẻ lữ hành hướng về tương lai. Ngày mai không biết sẽ ra sao, nhưng chúng ta tin rằng Chúa là Chúa của lịch sử luôn dẫn dắt Giáo Hội, dẫn dắt lịch sử, để thế giới đi tới hạnh phúc đích thực. Ngày mai phải được xây dựng từ bây giờ. Dung mạo Giáo Hội ngày mai được viết bằng nỗ lực của mỗi người ngay từ hôm nay, những nỗ lực nhỏ bé hằng ngày với quyết tâm đổi mới Giáo Hội và bản thân. Như vậy, ngày lễ hôm nay không phải là một lễ hội, và Năm Thánh 2010 sẽ thực sự là một biến cố cứu độ cho chúng ta và cho anh chị em chúng ta. Xin Chúa chúc lành và đồng hành với chúng ta. Amen.

+ GM Giuse Nguyễn Năng

Tags · Năm Thánh 2010

Đọc nhiều nhất Bản in 01.12.2009. 09:36