Linh Mục: Đức Kitô Khác hay là Khác Đức Kitô

§ Phêrô Nguyễn Tuấn Hoan

“Năm Thánh Linh Mục” được khai mạc từ ngày 19-6-2009, đến nay đã là 7 tháng. Suốt quá trình hơn nửa chặng đường, dân Chúa không ngừng cầu nguyện cho các linh mục, giám mục được luôn là những mục tử tốt lành, biết chu toàn sứ mạng mà Chúa Ki-tô, Vị Mục Tử Nhân Lành đích thật, đã ủy thác. Sau mỗi thánh lễ có đọc kinh cầu cho các linh mục. Nhưng từ ngày 24-11-2009, Giáo Hội Việt Nam lại khai mạc Năm Thánh 2010 mừng 50 năm thiết lập hàng giáo phẩm VN, thì nhiều nơi không đọc bản kinh cầu cho các linh mục nữa, mà thay vào kinh Năm Thánh 2010, một vài nơi đọc cả hai kinh, khiến cho giờ lễ kéo dài, gây khó chịu cho nhiều người vì cả 2 bản kinh đều dài lê thê, kể lể van xin đủ điều.

Lẽ ra việc này các đấng nên có cách nào hài hòa để “các điều này vẫn cứ phải làm, mà các điều kia thì không được bỏ”. Nhưng thói quen của dân mình là chuyện gì cũng chỉ khai mạc cho thật long trọng, hoành tráng, rồi đợi ngày bế mạc, để lại tiếp tục khai mạc vấn đề mới. Phần còn lại tuỳ mỗi địa phương cứ tuỳ tiện thêm bớt hoặc lờ đi cũng được. Dù sao thì chủ đề nổi bật của Năm Thánh vẫn là Thánh hóa các linh mục. Bài viết này chỉ muốn chia sẻ một suy nghĩ về tầm quan trọng của sứ mạng linh mục trong hoàn cảnh cụ thể của xã hội hôm nay, đầy sự gian dối và bất công, có những linh mục thật sự là Đức Ki-tô khác, nhưng cũng nhiều linh mục khác Đức Kitô, thậm chí xuất hiện những linh mục Phản Ki-tô ( viết tắt lm PKT).

1- Linh mục, Đức Ki-tô khác.

Kiểu nói này do cụm từ la-tinh: Alter Christus khá quen thuộc, nguồn gốc có lẽ từ cha thánh Gio-an Ma-ri-a Vi-a-nê. Người ta còn nói cách khác là Đức Ki-tô thứ hai. Nhưng bất kỳ ngôn ngữ nào thì cũng có một giới hạn khi diễn tả một sự kiện hay một sự vật. Khi nói linh mục là một Đức Ki-tô khác, hay là Đức Ki-tô thứ hai, thì có nghĩa là vị linh mục mang trong mình tất cả sứ mạng của Chúa Ki-tô, là mang lấy cả cuộc đời của Chúa Ki-tô. Sứ mạng của Chúa Ki-tô là cứu rỗi nhân loại. Cuộc đời của Chúa Ki-tô là sự dâng hiến hoàn toàn và vâng phục tuyệt đối ý Chúa Cha. Vì thế, khác ở đây không có nghĩa thay thế, như thay một cái xe khác, xây một cái nhà khác, làm quen với một người bạn khác, để rồi có thể sống theo ý mình, tạo cho mình một cung cách khác người, lập dị.

Linh mục là Đức Ki-tô khác, là bởi vì chức linh mục rất cao quý và có tầm quan trọng trong Hội Thánh, đến nỗi Công Đồng Va-ti-ca-nô II khuyến cáo rằng: “Trong việc tuyển lựa chủng sinh, cần phải luôn vững tâm trong việc thử thách, dù phải buồn lòng chịu thiếu linh mục” ( OT 6). Điều đó có nghĩa là thà thiếu linh mục, còn hơn có những linh mục bất xứng, thiếu tư cách. Một điều rất khó, là Công Đồng đòi hỏi những bậc bề trên, dám can đảm khuyên những người do mình hướng dẫn, phải chuyển hướng ơn gọi, vì xét thấy họ không đủ tư cách. Đó là lý do dẫn đến tình trạng “vàng thau lẫn lộn” trong hàng ngũ linh mục ngày nay.

Linh mục là Đức Ki-tô khác, vì qua bí tích truyền chức họ trở thành hiện thân của Chúa Kit-tô Linh Mục, chia sẻ cuộc sống của Người, họ phải tập quen sống kết hợp với Người như bạn hữu (OT 8; PO 12). Từ những con người xác thịt yếu đuối, họ được Chúa Thánh Thần xức dầu thánh hiến và được Chúa Kitô sai đi, các linh mục phải biết nghe theo sự thúc giục và hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, không ngừng cố gắng tiêu diệt nơi mình những thói hư, nết xấu của xác thịt, để không còn sống theo ý riêng mình, mà phải để Chúa làm chủ cuộc đời mình, hầu có thể nói được rằng: “Tôi sống, nhưng không còn phải là tôi, mà là Đức Ki-tô sống trong tôi” ( Gl 2,20).

Là Đức Ki-tô khác, các linh mục phải mang lại cho giáo dân sức mạnh và ánh sáng thiêng liêng, để họ có thể vững vàng thể hiện cuộc sống đức tin giữa muôn vàn thử thách trong cuộc sống trần thế. Các linh mục vừa phải sống như những người cha, biết chăm lo cho con cái mình bằng việc phân phát lương thực thiêng liêng và không ngừng đào tạo cho các tín hữu một đời sống đức tin trưởng thành. Đừng hài lòng dừng lại ở những cái hào nhoáng bên ngoài, những xây cất lãng phí, những phát triển giả tạo của những hội đoàn, những phong trào mang tính phô trương, mà bên trong đầy những xấu xa, ghen tương, tự mãn, bè phái (PO 6). Như những người cha, nhưng các linh mục cũng là anh em của mọi người, để phục vụ mọi người như Chúa Giê-su từng nói: “Thầy đến không phải để được người ta phục vụ, nhưng là để phục vụ” (Mc 10,45). Các linh mục phải trở nên mọi sự cho mọi người, dám xả thân vì người khác, dám can đảm nói lên tiếng nói của công lý và sự thật để bênh đỡ những người bị áp bức bất công.

Nêu ra một số điểm chính dựa trên giáo huấn của Hội Thánh, để khẳng định rẳng nếu các linh mục sống được những đòi hỏi trên đây, thì quả thật câu nói: Linh mục là Đức Ki-tô khác không sai chút nào. Lịch sử Giáo Hội để lại cho chúng ta biết bao tấm gương của các linh mục, thời nào cũng có, gần đây nhất là cha Mác-xi-mi-li-a-nô Kôn-bê, đã dám chết thay cho một tù nhân trong trại tù của Đức Quốc xã (1941)…Giáo Hội Việt Nam chúng ta, ngoài những linh mục đã can trường làm chứng cho đức tin bằng cái chết anh dũng của mình, trong những thời kỳ bách hại của các vua chúa. Và thời gian vừa qua, những biến cố dồn dập xảy ra tại Thái Hà, Toà Khâm sứ…và gần nhất là Đồng Chiêm, một số đông linh mục của giáo phận Hà Nội đã can đảm nói lên tiếng nói của công lý, bất chấp những lời răn đe doạ nạt, và đã có những linh mục bị đánh đập dã man. Cũng chính vì vậy mà toàn thể dân Chúa cũng một lòng một dạ, yêu mến, kính phục và gắn bó với các chủ chiên của mình. Tất cả đã vượt qua sự sợ hãi, không lùi bước trước bạo lực, đồng tâm nhất trí thắp sáng ngọn lửa đức tin. Những linh mục đã không tìm lợi ích cho riêng mình, dám hy sinh tất cả, kể cả mạng sống mình cho đoàn chiên, thì quả thật đó là một Đức Ki-tô khác. Nhưng cũng còn nhiều linh mục có cuộc sống không phản chiếu được khuôn mặt đích thật của Đức Ki-tô, mà còn làm méo mó khuôn mặt Đức Ki-tô, những linh mục này có một đời sống hoàn toàn khác Đức Ki-tô.

2- Linh mục, khác Đức Ki-tô hay Phản Ki-tô.

Cuộc đời trần thế của Đức Ki-tô thể hiện trọn vẹn thánh ý Chúa Cha, Người đã nêu cao tấm gương vâng phục cho mọi kẻ theo Người. Bài thánh thi Pl 2,6-11 cho chúng ta thấy sự hạ mình của Đức Ki-tô, đó là một mầu nhiệm có một không hai, Người đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang (Kenosis), của Con Thiên Chúa, để sống kiếp phàm nhân trong sự vâng phục Chúa Cha. Thánh Phao-lô kêu mời các tín hữu hãy sống với tâm tình ấy của Đức Ki-tô. Vâng phục không phải chỉ là trên bảo sao, dưới nghe vậy. Đó chỉ là cách giữ luật máy móc, nô lệ lề luật. Vâng phục là luôn sẵn sàng tìm ý muốn Đấng đã sai mình, chứ không phải tìm ý riêng mình. Nhiều linh mục chỉ muốn làm theo ý riêng mình, tìm sự thoải mái tiện nghi, thích hưởng thụ hơn là chấp nhận những hy sinh, không muốn chia sẻ cuộc sống với những linh mục khác ở những vùng hoang vu, nghèo khó, thiếu thốn mọi mặt. Vâng phục còn là biết lắng nghe những nguyện vọng chính đáng của dân Chúa, đáp ứng những nhu cầu thiêng liêng của họ. Nơi một số linh mục, còn thể hiện sự độc tài khắc nghiệt, khiến cho những giáo dân ít hiểu biết sợ hãi và xa lánh sau khi bị khước từ một yêu cầu chính đáng, chỉ vì thiếu một điều kiện nào đó, mà lẽ ra họ phải được ôn tồn hướng dẫn cho họ biết phải làm những gì, hoặc họ cảm thấy vui vẻ dù yêu cầu đó không được đáp ứng.

Linh mục khác Đức Ki-tô, vì không hề biết chạnh lòng thương những người đang gặp khổ đau, những người đói khát, những người bị bỏ rơi bên lề cuộc sống.

Linh mục khác Đức Ki-tô, vì chỉ biết im lặng không dám lên tiếng bênh vực những người bị áp bức, những người đang chịu sự bất công của bạo lực.

Dửng dưng trước đau khổ của tha nhân, cũng là đồng loã với sự ác. Dụ ngôn ông phú hộ và anh La-da-rô nghèo khó, minh hoạ cho thái độ dửng dưng này (x.Lc 16,19-31). Không phải cứ có nhiều tiền thì có quyền sống xa hoa hưởng thụ, thu mình trong cái thế giới trưởng giả, không hề nhìn ra bên ngoài, không quan tâm gì đến cảnh khổ đau của những người xung quanh. Có những linh mục, sau ngày lễ “phong chức”, cả cuộc sống sau này chỉ nghĩ đến “phong bì”. Có “phong bì” thì mọi sự dễ dàng.

Giáo Hội Việt Nam hôm nay, không chỉ có các linh mục khác Đức Ki-tô, mà còn có những linh mục sống phản lại sứ mạng của mình, thoả hiệp và chung đường với quyền lực sự dữ để phá Giáo Hội. Họ là không phải là Alter Christus mà là Anti Christus (tôi có ý viết rời để thấy sự tương phản). Từ Antichristus (bản la-tinh) trong thư thánh Gio-an (1Ga 2,18-19) được dịch là Phản Ki-tô (viết tắt là PKT cho tiện! ).

Để thấy bản chất và sự tác hại của những linh mục PKT chúng ta cần đọc cả đoạn văn này: “Hỡi anh em là những người con thơ bé, đây là giờ cuối cùng. Anh em đã nghe biết là tên Phản Ki-tô sẽ đến; thế mà giờ đây nhiều tên Phản Ki-tô đã xuất hiện”. Và thật khó lường bởi vì: “ Chúng xuất thân từ hàng ngũ chúng ta, nhưng không phải là người của chúng ta, vì nếu là người của chúng ta, chúng đã ở lại với chúng ta. Nhưng như thế mới rõ: không phải ai ai cũng là người của chúng ta”(c.19). Đó chính là những lời cảnh báo của thánh Gio-an vào thời điểm Giáo Hội bị bách hại bởi những bạo quyền Rô-ma. Ngay từ thời Cựu Ước và trải dài trong lịch sử Giáo Hội, bất cứ thời nào và bất cứ nơi nào thì hoạt động của Thiên Chúa cũng luôn gặp phải những sức mạnh đối nghịch mang những bộ mặt khác biệt. Và những PKT luôn đứng về phía quyền lực nhân loại, để rồi bằng những thủ đoạn dối trá được che đậy cách khôn khéo, những PKT này tìm cách làm cho các kẻ tin đi lạc đường (c.26). Những linh mục PKT cũng xuất thân từ hàng ngũ linh mục, được gieo trồng vun tưới cẩn thận, thế nhưng “quỷ dữ đã đến cướp đi điều đã gieo trong lòng người ấy”(Mt 13,19), để từ nay họ chỉ biết làm theo những xúi giục của Quỷ Dữ.

Những suy nghĩ trên chỉ là cảm hứng từ những đoạn Lời Chúa trong tương quan với những sự kiện đang diễn ra có chiều hướng bất lợi cho Giáo Hội. Mà trong Giáo Hội cũng đang có những bất đồng ý kiến với nhau về thái độ của giới lãnh đạo và đã có nhiều bài viết ở nhiều mức độ khác nhau. Một số người cho rằng như thế là “vạch áo cho người xem lưng”, là gây chia rẽ, làm “phân hoá nội bộ” sẽ có lợi cho người ngoài. Theo tôi, mình chẳng cần vạch áo thì “người ta” cũng biết rõ rồi, thời đại khoa học với phương pháp “nội soi” tinh vi, “người ta” không chỉ xem được lưng mà còn biết được cả tim gan phèo phổi của mình nữa đấy! Và tôi nói một cách xác tín với “người ta” rằng: đừng tưởng bở cho rằng Giáo Hội sẽ bị tiêu diệt vì những cái khuyết điểm ấy, bởi đó chỉ là những bất đồng thời nào cũng có, là dấu vết của những con người bất toàn trong cộng đồng những kẻ tin vào Đấng đã tuyên bố: “Thầy đã thắng thế gian” (Ga 16,33) dù họ còn còn phải chịu gian nan khốn khó nhiều. Hơn nữa, phải cho “người ta” thấy rằng, Giáo Hội rất cần đến những người con trưởng thành, không giống như ngoài đời chỉ biết cúi đầu, cắn răng chịu đựng những kẻ cai trị mình. Người con trưởng thành dám nói lên tâm tư nguyện vọng của mình, đôi khi cần cũng phải mạnh mẽ góp ý về những thiếu xót của những người làm cha làm mẹ. Thật sai lầm khi nghĩ rằng bậc làm cha làm mẹ thì nói gì cũng đúng, làm gì cũng hay. Vì thế những bậc làm cha làm mẹ, cũng cần có một tấm lòng bao dung, quảng đại, dám can đảm thấy được những bất toàn trong sứ mạng của mình, biết lắng nghe những nguyện vọng, tâm tư của con cái, chứ đừng quá coi trọng cái tôi của mình, coi con cái như kẻ xa lạ hoặc như thứ đồ bỏ đi, mà tỏ một thái độ thiếu tình thương.

Tóm lại, trong hoàn cảnh xã hội hôm nay, với những biến cố xảy ra cho Giáo hội, những xúc phạm đến con người và hơn thế nữa, đến lòng tin với những giá trị thiêng liêng của Giáo Hội, cụ thể là việc xúc phạm nặng nề đến Thánh Giá là biểu tượng cao cả nhất của những kẻ tin vào Đức Giê-su Ki-tô, không phân biệt Công Giáo, Tin Lành, Anh Giáo hay Chính Thống Giáo. Các linh mục có nhiệm vụ phải giúp các tín hữu nhận ra sự thật và sống tinh thần hiệp thông bằng lời cầu nguyện. Thật đáng buồn vì còn rất nhiều linh mục dửng dưng, thậm chí hết sức tránh né vấn đề, và tệ hơn cả là có một số còn có những nhận định sai lạc của một Phản Ki-tô.

Còn các Giám mục thì sao?

Tôi không dám nhận định về các ngài, tôi chỉ nói lại nhận định của cố giám mục Phao-lô Lê Đắc Trọng về hàng Giám mục: “Giám mục đoàn yếu, nhiều vị tuổi già, bệnh tật, lại ở những vị trí quan trọng. Thiếu đoàn kết, chia rẽ theo miền, theo địa phương, tuy chưa đến độ trầm trọng. Vị thì chỉ lo cho quyền lợi của giáo phận mình, không quan tâm mấy đến quyền lợi chung, vị khác lo bảo vệ vinh quang (học vị), hầu hết nhút nhát…Không thiếu những vị kỳ thị giáo phận nhỏ to, thầm ước mơ…những vị trí cao sang.” ( Chứng từ của một Giám Mục).

Đọc những dòng này, tôi không lấy làm thất vọng hoặc khinh khi các đấng bậc trong Hội Thánh. Trái lại tôi càng yêu mến và gắn bó hơn với Hội Thánh, bởi vì đó là nơi quy tụ những con người bất toàn và yếu đuối cần đến ơn Chúa để được cứu độ. Nếu giả sử Hội Thánh toàn những con người hoàn hảo thánh thiện, thì chắc là tôi phải rút lui thôi! Tuy nhiên, điều đáng buồn không phải vì thấy các Giám mục yếu đuối, bất toàn mà vì các đấng không can đảm nhìn nhận sự yếu hèn của mình. Một bài giảng của giám mục Đ., một bài viết của giám mục Kh., nhất là bài “Lên tiếng hay không lên tiếng” của WHĐ, cho thấy các ngài cứ loanh quanh lẩn quẩn với những lý thuyết suông, biện minh cho thái độ của mình. Các Giám mục là những đấng kế vị các thánh Tông Đồ, thế mà sách Công vụ thuật lại bài giảng của thánh Phê-rô, nói thẳng, nói thật dù bị bắt bớ, đánh đập và ngăm đe. Phê-rô tố cáo tội trạng của những kẻ đã giết Chúa Giê-su: “Anh em đã chối bỏ Đấng Thánh và Đấng Công Chính, mà lại xin ân xá cho một tên sát nhân. Anh em đã giết Đấng khơi nguồn sự sống….Giờ đây tôi biết anh em đã hành động vì không hiểu biết, cũng như các thủ lãnh của anh em..Anh em phải lìa bỏ những tội ác của mình”( x.Cv 3,12-26). Thật cảm phục vị Tông Đồ, xuất thân từ đám ngư dân nơi biển hồ Ga-li-lê, đã có gia đình, là kẻ đã từng hành động nóng nảy, những phát biểu không đúng chổ bị Chúa khiển trách, và thậm tệ hơn với 3 lần ra sức chối Chúa. Các giám mục của chúng ta, đầy bằng cấp tiến sĩ này, tiến sĩ kia liệu có can đảm bằng anh ngư phủ miền Ga-li-lê không?

Xin Chúa ban cho các Giám Mục được khôn ngoan và can đảm, cho các ngài nghe được lời Chúa Giê-su: “Đừng sợ! Cứ nói đi, đừng làm thinh, vì Thầy ở với anh; không ai tra tay hại anh được, vì Thầy có một dân đông đảo trong thành này.”( Cv 18,9-10). Nhất là các ngài hãy tin vào lời hứa của Chúa: “Ơn của Thầy đã đủ cho anh, vì sức mạnh của Thầy được biểu lộ trọn vẹn trong sự yếu đuối.” (2Cr 12,9).

An Lạc, ngày 26-1-2010

Phêrô Nguyễn Tuấn Hoan

Đọc nhiều nhất Bản in 27.01.2010. 08:54