Con người và đức tin vào Thiên Chúa

§ Lm Nguyễn Hữu Thy

Chúa Nhật XXVII Mùa Thường Niên, C
(Lc 17,5-10)

Bài Tin Mừng hôm nay đã rõ ràng muốn nhắn gửi đến chúng ta một điều quan trọng : Các con đừng quá tự mãn! Các con đừng quá tự đắc về đời sống đức tin của mình ! Đức tin của các con chưa mạnh và sâu xa đủ như các con cứ tưởng đâu ! Các con sẽ thấy ngay đức tin của các con còn yếu đuối non nớt ra sao, nếu các con thử ra lệnh truyền cho cây dâu kia bật rễ và xuống dưới biển mà mọc: Các con sẽ không có được may mắn đó đâu, bởi vì đức tin của các con hãy còn yếu đuối lắm.

Quả thực lời chê trách của Đức Giêsu không phải là vô lý và bất công, vì đó là sự thật. Vâng, người ta chỉ cần để ý quan sát một chút là đức tin của chúng ta đã có được ảnh hưởng cụ thể nào trong cuộc sống hằng ngày của chính mình, ví dụ :

• Chúng ta thường nghĩ và thường nói rằng chúng ta tin tưởng phó thác vào Chúa. Thế nhưng trong thực tế - để cho cuộc sống, sức khõe, tương lai và cả cuộc sống của chúng ta được bảo đảm chắc chắn – chúng ta lại thích đặt nhiều tin tưởng vào các công ty hay các dịch vụ bảo hiểm của nhân loại hơn.
• Chúng ta tin rằng chỉ Thiên Chúa mới có thể cứu rỗi con người chúng ta, Người đã hoàn toàn chiến thắng sự thống trị của thần chết. Nhưng trong thực tế, chúng ta lại lập tức khiếp đảm và sợ hãi khi phải đứng trước các quyền lực nhân loại và tỏ ra hoàn toàn hoảng hốt khi phải trực diện với nguy cơ của bom nguyên tử.
• Chúng ta xác tín rằng Thiên Chúa luôn đầy lòng nhân hậu và đại lượng với con người. Nhưng chúng ta lại thường đối xử với người khác bằng thái độ bất khoan dung hơn là nhân hậu, thù hằn hơn là thân ái.
• Chúng ta xưng nhận Đức Kitô là vua của chúng ta. Nhưng trong thực tế chúng ta lại chọn các loại vua chúa khác làm chỗ nương tựa vững chắc cho đời mình.
• Chúng ta ca tụng lòng tha thứ vô bờ bến của Thiên Chúa. Nhưng trong cuộc sống hằng ngày chúng ta lại rất khó thông cảm và tha thứ cho những lỗi lầm của người đồng loại. Còn về các yếu đuối và sai lỗi của chính mình, chúng ta lại ít khi muốn biết đến và cứ cho mình là vô tội, nên không cần đến lòng nhân hậu khoan dung của Thiên Chúa.

Dĩ nhiên, với những kinh nghiệm chúng ta vừa nêu lên không muốn nói rằng, từ nay vì để sống theo đức tin, nên dứt khoát phải loại bỏ tất cả mọi kinh nghiệm hợp lý cụ thể trong cuộc sống hằng ngày; hay vì để sống tin tưởng phó thác vào Chúa, nên coi thường và từ chối mọi bảo hiểm đúng đắn và cần thiết của xã hội

Thiên Chúa đã ban cho chúng ta trí khôn và lý trí, để chúng ta sử dụng chúng và sử dụng một cách hợp lý. Tự bản chất, các khả năng của con người cũng như các tổ chức hợp lý trong xã hội đều tốt và cần thiết, và vì thế chúng không hề là cản trở cho cuộc sống đức tin của chúng ta. Cản trở hay không đều hoàn toàn tùy thuộc vào quan niệm và thái độ xử sự của chúng ta. Đức tin không bao giờ muốn tách rời chúng ta ra khỏi thực tại cụ thể của cuộc sống; trái lại đức tin chỉ muốn hoàn thiện và thánh hóa thực tại trần thế đó mà thôi.

Còn thực tại đích thực của người tín hữu hoàn toàn khác hẳn. Vâng, đối với người tín hữu, vũ trụ này không phải là thực tại sau cùng và có tính cách quyết định trên cuộc sống và sự hạnh phúc đích thực của con người. Anh luôn xác tín rằng anh không hề hiện hữu lẻ loi cô độc một mình trên cõi đời này, dù cho ngoài anh ra không còn gì khác hiện hữu nữa. Anh cũng có thể an tâm một cách chắc chắn rằng không có bất cứ tạo vật nào nắm quyền quyết định về sự sống hay sự chết của anh cả. Bởi vì chỉ một mình Thiên Chúa là Chúa trên sự sống và sự chết của mỗi người. Chính Người an bài mọi sự theo thượng trí và tình thương vô biên của Người.

Đúng vậy, đối với một người có đức tin thì lịch sử của nhân loại, của chính mình hay của cả vũ trụ không hề là một dãy những tương quan ngẫu nhiên mù quáng, và cũng không phải là kết quả của những nỗ lực bản thân; Trái lại, đối với anh: quá khứ, hiện tại, và tương lai là ơn huệ của Thiên Chúa từ nhân, Đấng luôn muốn cho anh được sống, được hạnh phúc và được cứu rỗi.

Dĩ nhiên, điều xác tín đó không hề miễn trừ hay chuẩn chước cho chúng ta khỏi tất cả những cố gắng hay những nỗ lực thiết thực, ví dụ:

• Một sự bảo đảm chắc chắn cho nền hòa bình thịnh vượng;
• Một đường lối chính trị về năng lượng bảo vệ môi sinh;
• Một sự phân phối hợp lý và công bằng giữa các nước về những tài nguyên thiên nhiên;
• Một sự tương quan nhân bản và tôn trọng lẫn nhau giữa các dân tộc.
• v.v.

Trong những vấn nạn cụ thể như thế, một đàng, người tín hữu không được phép thụ động ngồi chờ thời cơ hay chỉ chờ những dấu hiệu cụ thể đến từ Thiên Chúa; đàng khác, người tín hữu cũng phải xác tín rằng mọi nỗ lực nhân loại của mình không nhất định là động lực chính dẫn tới thành công. Nói tắt, con người phải chủ động trong mọi vấn đề của cuộc sống, nhưng để đạt được thành công, con người cần phải có sự trợ lực của Thiên Chúa, bởi vì không có sự trợ lực của Thiên Chúa thì con người sẽ không làm gì được (x. Ga 15,5). Cũng vì thế, người Pháp mới có câu phương ngôn rất hợp lý: «Aide toi toi-même, Dieu t’aidera» - Anh hãy tự giúp mình, rồi Trời sẽ giúp anh!

Tuy nhiên, khi một người có đức tin sâu xa, người đó sẽ cảm thấy cuộc sống mình nhẹ nhàng thanh thoát hơn, cũng như an vui và lạc quan hơn. Người đó có thể sống thanh thoát cởi mỡ, bởi vì anh biết mình luôn được bàn tay đầy quyền năng của Thiên Chúa vô hình che chở đỡ nâng; và như thế, đời anh chắc chắn sẽ không bao giờ bị lạc đường, nhưng sẽ đạt tới hạnh phúc chân thật.

Nhưng đồng thời, cũng chính ở chỗ đó còn chứa đựng một nguy hiểm, nếu người tín hữu không biết tự cảnh giác đủ, đó là: Sự tự tín hay sự ỷ lại vào chính mình quá độ. Hẳn đây chính là mối nguy hiểm mà bài Tin Mừng hôm nay muốn nhắc tới với những lời đầy chân thành : Các con đừng tự đắc và kiêu kỳ làm gì! Các con cứ nhìn thẳng vào đức tin của mình thì sẽ thấy rõ là nó hãy còn yếu ớt lắm. Vâng, thực ra:

• đời chúng con vẫn còn chưa thanh thoát đủ, chưa được tự do đủ và chưa hoàn toàn được giải phóng;
• lòng phó thác tin tưởng của chúng con vào chúa vẫn còn non nớt lắm;
• những nỗ lực cố gắng của chúng con hãy còn vấn vương nhiều nghi ngờ;
• Chúng con còn quá cậy vào sức lực riêng của mình, và vì thế, nhiều khi Thiên Chúa trở nên dưa thừa, không cần thiết trong cuộc sống của chúng con.

Qua bài Tin Mừng hôm nay, chúng ta cũng đã chứng kiến được rằng chính các môn đệ cũng đã chân thành nhìn nhận đức tin của các ngài hãy còn yếu đuối non nớt. Bởi thế, các ngài đã thành khẩn xin Chúa củng cố thêm đức tin cho họ.

Nhưng một điều rất đáng ngạc nhiên ở đây là Đức Giêsu đã không trả lời trực tiếp cho nguyện vọng của các môn đệ. Người chỉ gián tiếp chứng thực lời thú nhận của các môn đệ mà thôi: Vâng, đúng thế, đức tin của các con còn yếu ớt lắm.

Tiếp ngay sau đó, để nhấn mạnh thêm, Người còn kể câu chuyện dụ ngôn về người đầy tớ giúp việc trong nhà, một người không hề có quyền chờ đợi một sự thưởng công đặc biệt của ông chủ khi anh chu toàn các bổn phận đã được giao phó, ngoài tiền lương đã được qui định. Đó cũng chính là trường hợp của người môn đệ Đức Kitô, xưa kia cũng như ngày nay.

Đó là một sự thật cụ thể mà Đức Giêsu cho rằng các môn đệ của Người không thể phủ nhận được. Vâng, đó là một sự thật hiển nhiên, và sự thật đó sẽ không thể khác được, nếu như người môn đệ, nếu như con người tự thành thật với chính mình. Nói cách khác, nếu con người không tự dối mình và không còn đóng kịch trước mặt người khác, nhưng là nhìn nhận sự yếu đuối và bất toàn của mình. Và hành động nhìn nhận chân thành sự yếu đuối của mình là một điều người môn đệ có thể và cần phải làm, vì anh luôn xác tín rằng : Thiên Chúa luôn đồng hành với anh và nâng đỡ anh, kể cả khi anh yếu đuối và kể cả khi anh yếu đuối trong đức tin.

Lm Nguyễn Hữu Thy

Đọc nhiều nhất Bản in 07.10.2007. 14:50