Suy Niệm Mùa Chay 2007

§ Lm Phanxicô Xaviê Ngô Tôn Huấn

Mùa Chay thánh lại về với Giáo Hội và dân Chúa ở khắp nơi. Đây là thời điểm đặc biệt để sám hối, canh tân nội tâm trong tinh thần biết ơn lòng thương xót thứ tha của Thiên Chúa và ý thức thêm về nguy cơ của tội lỗi và sự dữ …

Nhưng sống đúng với ý nghĩa sâu xa của Mùa Chay chắc chắn không phải chỉ đơn thuần đi dự Lễ Tro để được xức tro trên trán, rồi ăn bớt đi một bữa và kiêng thịt ngày thứ Sáu là xong. Vậy chúng ta phải sống mùa chay năm nay như thế nào ?

Trước khi nêu rõ những gì chúng ta cần làm để cho mùa chay này không như một thói quen cũ được lập lại hàng năm vào thời điểm này, chúng ta hãy nhìn kỹ vào đời sống của Giáo Hội và cuộc sống con người ngày nay ở khắp nơi - từ quê hương ViêtNam xa xôi cho đến các xã hội Âu Mỹ hiện nay để xem bộ mặt của nó hiện ra sao. Nhưng nêu ra những nét độc đáo của bộ mặt này không có nghĩa là tố cáo tội lỗi của người khác và tự cho mình là công chính, thánh thiện, không có gì sai trái cần sửa chữa, thay đổi.

Phải nêu ra trước hết để nhắc nhở cho chính mình và chia sẻ một vài suy tư với người khác nhân dịp này mà thôi.

Thật vậy, thế giới và Giáo Hội ngày nay đang đứng trước hai hiểm hoạ: một là thực trạng con người đang mất ý thức về sự thiện và tội lỗi Một số không nhỏ con người ngay nay đã không còn nhìn rõ lằn ranh giữa sự thiện và sự dữ, giữa danh dự và vô liêm sỉ, giữa lương thiện và bất lương, giữa quyền phòng vệ chánh đáng và lợi dụng quyền này để xâm lăng nước khác, chà đạp thô bạo chủ quyền và độc lập của các quốc gia nhược tiểu. Nói tắt một lời: điều được gọi là lương tâm, là luân lý, đạo đức phổ quát (universal ethics and morals) không còn là kim chỉ nam cho suy tư và hành động của quá nhiều con người thời nay nữa.

Bằng chứng là người ta mặc sức làm giầu, lường gạt và bóc lột người khác bắt chấp mọi nguyên tắc sơ đẳng về công bình, bác ái. Người ta cũng đang biện minh cho việc giết hàng triệu trẻ thơ với lý do tôn trọng quyền chọn lựa (pro choice) của phụ nữ. Người ta cho hợp thức hóa hôn nhân đồng phái tính (same sex marriage) để thoả mãn đòi hỏi tự do của những người bệnh hoạn tâm sinh lý và đem quân đánh nước khác nhân danh công lý một chiều và quyền tự vệ của kẻ có sức mạnh.

Cách riêng, trong giới người ViệtNam sống ở Mỹ, đang có tệ nạn những người đã ngoài 70, 80 tuổi còn ham vui, li dị hay bỏ vợ già để cưới hay sống chung với những cô gái trẻ đáng tuổi con cháu mình, bất chấp đạo đức tôn giáo, chê cười của dư luận và hổ thẹn của bà con thân thuộc !

Đây là bộ mặt đáng ghê sợ của con người thời đại hôm nay, hiện thân của thực trạng suy thoái đạo đức hay đã mất hết ý thức về tội, về sự thiện hảo và liêm sỉ của con người, khác với loài vật vô tri. Đấy là về mặt xã hội.

Trong Giáo Hội, người ta cũng nhận rõ khuynh hướng chỉ muốn “xông hương” thế giới thay vì mạnh bạo lên án những sai trái về luân lý đạo đức, công bằng của thời đại và can đảm “xức tro”, mặc áo vải thô cho chính mình để làm gương sám hối cho người khác. Đây chính là nguy cơ chỉ muốn đề cao một chiều tình thương, tha thứ của Thiên Chúa mà bỏ qua hay không muốn nhấn mạnh đúng mức đến trách nhiệm và thiện chí cộng tác của cá nhân vào ơn thánh để mưu ích cho mình và cho người khác.

Chúa là tình thương, chậm bất bình và hay tha thứ. Đúng. Nhưng đố ai tìm được trong Kinh Thánh hay nơi nào Chúa đã nói: “các con đừng phải lo lắng, bối rối gì về việc mình đang làm. Hãy cứ vui và sống sao cho thoả thích thì thôi. Rồi cuối cùng Cha sẽ cho tất cả vào hưởng phúc Thiên Đàng. Vậy cứ an tâm, đừng lo sợ chi cả!”

Sự thật trái lại, chúng ta đọc thấy nhan nhản trong Kinh Thánh những lời than trách, cảnh giác và ngăm đe của Thiên Chúa về tội lỗi và sự cứng lòng của con nguời như sau:

“Suốt bốn mươi năm, dòng giống này làm Ta chán ngán
Ta đã nói: đây là dân tâm hồn lầm lạc
Chúng nào biết đến đường lối của Ta
Nên Ta mới thịnh nộ thề rằng:
Chúng sẽ không được vào chốn yên nghỉ của Ta.” (Tv 95:10-11)

Hoặc:

“Hãy trở về với Đức Chúa và từ bỏ tội lỗi
hãy cầu khẩn trước Nhan Người và giảm bớt dịp tội
Hãy đoạn tuyệt với gian ác, trở về với Đấng Tối Cao
Và cực lực gớm ghét mọi điều ghê tởm.” (Hc 17: 25-26)

Hoặc nữa:

“Đây là sấm ngôn của ĐỨC CHÚA: “nhưng ngay cả lúc này
các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta
hãy ăn chay, khóc lóc và thống thiết than van”
Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng
Hãy trở về cùng ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa của Anh em
Bởi vì Người từ bi và nhân hậu, chậm giận và giầu tình thương.” (x. Ge 2:12-13)

Về phần Chúa Giêsu khi đến trần gian với Sứ Mệnh Cứu Thế, trước hết Chúa cũng đã kêu gọi:

“Thời gian đã mãn, Nước Thiên Chúa đã đến gần. Anh em hãy sám hối và tin vào Tin Mừng.” (Mc 1:15)

Sám hối để được tha thứ và tin vào Tin Mừng để được cứu độ và được sống hạnh phúc trong Nước Thiên Chúa. Mặt khác, trong suốt 3 năm đi giảng dạy, Chúa Giêsu cũng chưa một lần tỏ ý muốn thỏa hiệp” hay “nhượng bộ” xu hướng của thời đại. Ngược lại, Người đã thẳng thắn lên án thói hư tật xấu của dân Do Thái, tiêu biểu cho tội lỗi của con người ở khắp mọi nơi và mọi thời đại:

“Thế hệ gian ác và ngoại tình này đòi dấu lạ. Nhưng chúng sẽ không được thấy dấu lạ nào, ngoài dấu lạ ông Giô-na.” (x. Mt 16:4) Dấu lạ Ông Giô-na chính là dấu ăn năn thống hối thực sự để được tha thứ tội lỗi và khỏi bị tiêu diệt như dân thành Ni-ni-vê đã làm xưa kia, sau khi nghe ngôn sứ Giô-na giảng sự thống hối cho họ (x. Gn:3)

Như thế, Mùa Chay chính là thời điểm thuận lơi để chúng ta thực tâm suy niệm và thực hành tinh thần “dấu lạ Ông Giô-na” trong thời đại chúng ta ngày nay. Nói khác đi, ngoài nhu cầu sám hối thực sự về mọi lỗi phạm, chúng ta còn phải chay tịnh đúng tính thần mà Chúa muốn chúng ta thực hành trong mùa này:

“Cách ăn chay mà Ta ưa thích chẳng phải là thế này sao:
mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc
trả tự do cho người bị áp bức,đập tan mọi gông cùm ?
Chẳng phải là chia cơm cho người đói
Rước vào nhà những người nghèo không nơi cư ngụ
Thấy ai mình trần thì cho áo che thân
Không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục.” (Is 58: 6-7)

Như vậy, là người tín hữu sống giữa bao người khác, cách ăn chay đẹp lòng Chúa phải chăng là thực thi công bằng với những người làm vỉệc cho mình hoặc dưới quyền mình và chia sẻ với anh chị em kém may mắn những gì mình đang có dư thừa ?

Nghĩa là phải biết nhậy cảm (sensitive) trước sự đau khổ và cùng khổ của người khác. Dửng dưng trước sự khốn khổ của họ là thờ ơ với chính Chúa Giêsu vậy.(x. Mt 25:31-46).

Còn người tông đồ đang phục vụ cho Tin Mừng, cách ăn chay đúng nghĩa và hữu ích phải chăng là thực sự sống những gì mình rao giảng cho người khác ?

Cụ thể, lời khuyên bảo người khác sống cái nghèo của Phúc Âm và phục vụ theo gương Chúa Giêsu sẽ không có sức thuyết phục ai, và nhiều khi còn có tác dụng ngược lại, nếu chính mình vẫn ham mê của cải, vẫn đôn đáo đi tìm tiền ở khắp nơi, và chậy chọt để đưa người của phe nhóm mình lên nắm các chức vụ lãnh đạo trong Giáo Hội địa phương, bất chấp những tiêu chuẩn khách quan về tài đức và uy tín quần chúng.

Sau hết, “mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc” các tội nhân đòi hỏi người tông đồ của Chúa Kitô phải mạnh bạo tố cáo tội ác và gương xấu của xã hội, can đảm lên án những tụt hậu thê thảm về luân lý đạo đức, vì đây chính là những xiềng xích đang kéo nhanh nhiều người xuống hố diệt vong đời đời.

Nhưng liệu chúng ta có dám sống Mùa Chay với những đòi hỏi đó hay không?

Lm Phanxicô Xaviê Ngô Tôn Huấn

Đọc nhiều nhất Bản in 28.02.2007. 09:22