Khúc quanh quan trọng trong lịch sử Công Giáo Trung Hoa

§ Đặng Tự Do

(VietCatholicNews 20/04/2007)

Ông Fu Tieshan (Giám Mục trái phép)

Bắc Kinh - Tối ngày thứ Sáu 20/4/2007, Tân Hoa Xã chính thức loan báo, ông Micae Phó Thiết Sơn (hay còn được gọi là Phù Tiến San theo cách phiên âm La Tinh - Fu Tieshan), giám mục trái phép tại Bắc Kinh, chủ tịch Hội Công Giáo Yêu Nước Trung quốc, phó chủ tịch ủy ban thường trực Quốc Hội Trung quốc đã qua đời lúc 7:50 tối giờ Bắc Kinh. Việc qua đời của ông Phó Thiết Sơn xảy ra đúng vào một thời điểm tế nhị khi người Công Giáo Trung Hoa đang chờ đợi lá thư của Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI.

Nói về một người đã chết với những lời không hay là một chuyện không đặng đừng trong văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, vì công lý cũng xin được nói rõ một lần với quý cha và anh chị em về con người này, một người mà cái chết của ông, nói không quá đáng, đang mang lại vui mừng khôn tả cho người Công Giáo tại Hoa Lục và đang mở ra một kỷ nguyên mới cho Giáo Hội tại đây.

Ông Phó Thiết Sơn sinh năm 1931 tại Qingyuan, Hà Bắc nơi có người Công Giáo sinh sống đông đảo nhất tại Trung quốc. Năm 1956 ông được thụ phong linh mục và được bổ nhiệm coi sóc giáo xứ Xishiku (Pehtang). Trong thời kỳ cách mạng văn hóa, giống như tuyệt đại đa số các linh mục khác, ông bị bắt đưa đi cải tạo nhưng được trả tự do rất sớm và sau khi ra tù đã hoạt động rất tích cực trong phong trào Công Giáo Yêu Nước Trung Hoa. Ngày 21/12/1979, cộng sản Trung quốc tấn phong ông làm giám mục trái phép. Tham gia vào trò tấn phong trái phép này có giám mục Dương Cao Kiên của giáo phận Thường Đức một người khét tiếng chống lại Tòa Thánh, đứng chủ tế. Hai giám mục khác cũng tham dự trong trò này là Trương Gia Thụ, giám mục Thượng Hải và Vương Học Minh, giám mục Hohot (Nội Mông). Từ đó, Phó Thiết Sơn theo đuổi một đường lối công khai chống lại Tòa Thánh và cổ vũ cho một Giáo Hội Công Giáo tự trị tại Trung Hoa. Thảm kịch của Giáo Hội Công Giáo tại Bắc Kinh và Trung Hoa càng thêm bi đát.

Ông liên tục là đại biểu Quốc Hội Trung quốc từ khóa 6 tới khóa 10 hiện nay. Năm 1998, ông được đề cử là phó chủ tịch đại biểu Quốc Hội Trung quốc khóa 9 trong khu vực Bắc Kinh. Năm 2003, ông được đề cử là phó chủ tịch ủy ban thường trực Quốc Hội Trung quốc.

Năm 1993, ông giữ chức phó chủ tịch Hội Công Giáo Yêu Nước và từ năm 1998, ông là chủ tịch hội này.

Quan điểm chính trị của Phó Thiết Sơn là trung thành tuyệt đối với đảng cộng sản Trung quốc và làm mọi cách để xây dựng thành công một Giáo Hội Công Giáo tự trị tách hoàn toàn khỏi Vatican. Ông lên tiếng công khai ủng hộ cuộc đàn áp đẫm máu của cộng sản Trung quốc tại Thiên An Môn vào năm 1989. Ông bỏ ra hơn một năm đi nhiều nơi trên thế giới để giải thích cho cộng sản Trung quốc về lý do tại sao cộng sản đã đàn áp giáo phái Pháp Luân Công và cho rằng giáo phái này phải bị cấm không chỉ ở Trung Hoa mà còn ở khắp nơi trên thế giới. Ngày 31/8/2000, thế giới ngỡ ngàng thấy “giám mục” Phó Thiết Sơn bất ngờ tấn công Đức Dalai Lama tại cuộc họp thượng đỉnh thiên niên kỷ các nhà lãnh đạo tinh thần ở New York và gọi nhà lãnh đạo tinh thần của Phật Giáo là “một tên khủng bố”.

Là một người dấn thân trong chính trị và leo lên những chức vụ rất cao trong guồng máy của chế độ độc tài, điều khôi hài là, Phó Thiết Sơn lại thường chỉ trích Đức Hồng Y Trần Nhật Quân của Hương Cảng, một người tranh đấu công khai cho tự do tôn giáo tại Hoa Lục, là “lẫn lộn đạo đời” và không có khả năng phân biệt “cái gì nên trả cho Caesar và cái gì nên trả cho Thiên Chúa”.

Thông cảm những hoàn cảnh oái ăm của Giáo Hội Công Giáo tại Hoa Lục, năm 1979 khi Phó Thiết Sơn được tấn phong Giám Mục trái phép, Tòa Thánh đã không chính thức ra thông cáo về vạ tuyệt thông, dù rằng theo giáo luật đương nhiên Phó Thiết Sơn mắc vạ tuyệt thông tiền kết (latae sententiae). Không giống các Giám Mục được tấn phong trái phép khác, Phó Thiết Sơn cương quyết tuyệt thông khỏi Tòa Thánh và cho đến khi qua đời không có bất cứ cố gắng nào để thần phục Đức Thánh Cha.

Theo đuổi con đường tách hoàn toàn ra khỏi Tòa Thánh, ngày 6/1/2000, Phó Thiết Sơn truyền chức Giám Mục trái phép cho 5 linh mục thuộc Hội Công Giáo Yêu Nước tại Bắc Kinh bất chấp những cố gắng ngăn cản từ Tòa Thánh và từ chính Giáo Hội Trung quốc. Lúc đó, Tòa Thánh mới ra thông cáo chính thức về vạ tuyệt thông dành cho Phó Thiết Sơn ngõ hầu chặn đứng làn sóng truyền chức Giám Mục trái phép tại Hoa Lục.

Ngày 1/10/2000, tại cuộc diễn hành mừng kỷ niệm quốc khánh Trung quốc, Phó Thiết Sơn lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ Đức Gioan Phaolô II đã phong Thánh cho các vị tử đạo Trung Hoa trong cùng ngày. Ngày 24/10/2001, Phó Thiết Sơn lại lên tiếng đả kích dữ dội thông điệp của Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II về sứ vụ của cha Matteo Ricci tại Trung Hoa.

Cùng với Lưu Bách Niên, phó chủ tịch Hội Công Giáo Yêu Nước và Diệp Tiểu Văn vụ trưởng vụ tôn giáo Trung quốc, Phó Thiết Sơn dùng mọi cách để ngăn cản quan hệ ngoại giao giữa Tòa Thánh và Bắc Kinh. Phó Thiết Sơn thường xuyên chỉ trích việc Đức Gioan Phaolô II và sau đó là Đức Bênêđíctô XVI bổ nhiệm các Giám Mục tại Trung quốc và coi đó là việc làm “can thiệp vào nội bộ của Trung quốc”. Thuộc “nhóm Thượng Hải” và là người thân thiết với chủ tịch Giang Trạch Dân, tiếng nói của ông phó chủ tịch ủy ban Thường Trực Quốc Hội Trung quốc rất có trọng lượng. Chính vì thế, giới quan sát tại Hương Cảng nhận định rằng các cố gắng của Bộ Ngoại Giao Trung quốc nhằm bình thường hóa với Tòa Thánh đều bị thất bại trong những năm gần đây.

Trước khi lâm trọng bệnh, Phó Thiết Sơn hàng ngày thường lảng vảng tại Vương Cung Thánh Đường Bắc Kinh. Tuy nhiên, người tín hữu Công Giáo tại Trung Hoa bày tỏ một thái độ lảng tránh ông này. Thông tấn xã Công Giáo Á Châu trong bản tin đánh đi ngày 20/4/2007 ghi nhận rằng người ta khinh ghét ông đến độ nhiều giáo dân bỏ ra ngoài mỗi khi thấy ông xuất hiện bên trong nhà thờ.

Bọn Lưu Bách Niên và Diệp Tiểu Văn đang bận rộn tìm người thay thế ông trong chức vụ Giám Mục Bắc Kinh. Nay mai, có lẽ chúng ta lại phải chứng kiến một vụ tấn phong Giám Mục trái phép. Tuy vậy, tình hình không thể quay lại như cũ. Cái chết của Phó Thiết Sơn làm suy yếu hẳn Hội Công Giáo Yêu Nước và khả năng bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Tòa Thánh và Trung quốc sáng lạn hẳn lên.

Đặng Tự Do

Tags · Giám mục Bắc Kinh?

Đọc nhiều nhất Bản in 21.04.2007. 23:21