Dân Chúa ? | Liên Lạc | RSS Feeds
Tháng 10/2020
Bài Mới
- Hậu quả cuộc bầu cử 2020: Giới truyền thông mất mặt, đảng Dân Chủ thoái trào
- Hậu quả cuộc bầu cử 2020: Những ảnh hưởng với các chính sách Công Giáo
- Nghi Thức Trừ Tà Trên Đà Gia Tăng, Đặc Biệt Là Sau Những Cuộc Biểu Tình
- Tổng thống Trump tuyên bố chiến thắng và cảnh báo trò gian lận
- ĐTC ban hành tự sắc liên quan đến việc lập các hội dòng giáo phận
- Tòa Thánh kêu gọi bảo vệ tính chất thánh thiêng sự sống con người
- Giáo hội Pháp phản đối lệnh hạn chế cử hành Thánh lễ có giáo dân tham dự
- Giáo hội Pakistan vui mừng vì Arzoo, 13 tuổi, bị bắt cóc và ép theo Hồi giáo, được giải cứu
- ĐTC Phanxicô: Cầu nguyện là bánh lái hướng dẫn cuộc đời chúng ta
- ĐTC và các giám mục trên thế giới đau buồn về các vụ tấn công ở Vienna
- Một linh mục California đã được huyền chức sau khi không công nhận Đức Thánh Cha Phanxicô
- Ở đất nước nơi từng được xem là Công Giáo nhất hoàn cầu, linh mục nào cử hành thánh lễ là đi tù
- Không khí cuộc bầu cử ngày 03 tháng 11. Các nước Á Châu hướng về Hoa Kỳ hồi hộp theo dõi kết quả
- Đức cha Mandagi kêu gọi giải quyết vấn đề Paqua bằng đối thoại
- HĐGM Bắc Phi mời gọi các tín hữu xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn
- Các tổ chức tôn giáo Philippines kêu gọi điều tra quốc tế về vi phạm nhân quyền
- ĐHY Schönborn kêu gọi cầu nguyện cho các nạn nhân trong các vụ nổ súng ở Vienna
- Sáng kiến lần hạt toàn cầu cầu nguyện cho các thai nhi đã bị phá bỏ
- ĐTC dâng lễ cầu nguyện cho các tín hữu qua đời
- Làn sóng phản đối gia tăng tại Pakistan sau khi Toà án đồng thuận với vụ bắt cóc trẻ vị thành niên Công giáo
- Tuyên bố chung giữa Công giáo và Hồi giáo tại Bỉ bày tỏ mong muốn tôn trọng lẫn nhau
- Tính Thành Hiệu Của Bí Tích Giải Tội Tin Lành
- Thủ đô Vienna của Áo bị khủng bố Hồi Giáo tấn công
- Nguyên văn lá thư của Tòa Thánh giải thích tuyên bố của Đức Phanxicô về việc sống chung đồng tính
- Tòa Bạch Ốc đã bị bao vây bởi những người chống Tổng thống Trump
- Đức Tổng Giám Mục Philadelphia cầu nguyện, kêu gọi hòa bình sau nhiều ngày bất ổn
- Biden chào hàng ‘cảm hứng’ đức tin Công Giáo, mặc dù tiếp tục ủng hộ phá thai và đòi hạn chế tự do tôn giáo
- Tòa án Brazil cấm một tổ chức vận động phá thai dùng tên “Công giáo”
- Một ngàn giáo xứ chầu Thánh Thể trong ngày Hoa Kỳ bầu Tổng thống
- ĐTC bổ nhiệm Đức tổng giám mục Tomasi làm đặc sứ của ngài tại Hội Hiệp sĩ Malta
- Lễ phong chân phước cho cha Michael McGivney, đấng sáng lập Hội Hiệp sĩ Columbus
- Ý Nghĩa Bức Họa Chính Thức Về Các Thánh Tử Đạo Việt Nam
- Ngọn đuốc cho đời - Vì sao cho đạo
- Lễ Các Thánh Nam Nữ khai mạc tháng cầu cho các đẳng linh hồn tại Vatican
- Về Cội
- Tự Tình “Tháng Mười Một Các Đẳng”
- Phép lạ ngoạn mục, Y khoa không thể giải thích dẫn đến lễ Tuyên Chân Phúc cho Cha McGivney hôm 31/10
- Giáo hội và thế giới cần tình mẫu tử và nữ tính của Đức Mẹ Maria
- Phim mới về Cha Thánh Maximilian Kolbe
- Vị Hồng Y tân cử đang trông coi một Giáo phận chỉ có ba linh mục!
Sách Online
Thăm Vực Đạo, nơi giáo dân Trà Câu bị dìm chết trong biến cố Văn Thân 1885
§ Lê Quang Uyên
Nhân cuộc về thăm xứ đạo Trà Câu, thăm Vực Đạo, nơi giáo dân Trà Câu bị dìm chết trong biến cố Văn Thân 1885
Con nắng cuối hè dường như đang hối hả đổ xuống trên những cánh đồng vàng xanh của vụ lúa hè thu đang mùa thu hoạch. Thoang thoảng mùi hương lúa mới hoà quyện với mùi ngai ngái của rơm tươi ngâm nước, như đang lôi kéo tâm thức của một kẻ đang về thăm quê quay lại với bao hoài niệm, ảnh hình… của một thời bé dại…!
- Xem Hình
Vâng. Tôi đã về đây, trên những con đường quê hương Trà Câu (Phổ Văn, Đức Phổ, Quảng Ngãi) mà nửa thế kỷ về trước, đã ghi đậm bao dấu chân quê mỗi ngày hai buổi đến trường qua bãi cỏ Gò Dong, những lần theo bạn thả bò trên gò Cúc, mùa hè đi câu cá rô, cá suốt dọc “mương” Trà Câu, hay cá chốt, cá thác lác ở sông “Sau” hay xuống tận bờ hữu ngạn sông Thoa dưới “Bến Đò Mốc”…
Nhắc tới sông Thoa, Bến Đò Mốc, tự nhiên ký ức ùa về “xúm lại” nghe chuyện kể của mẹ tôi về thời “Bắt Đạo”.
Dĩ nhiên chuyện mẹ kể được được Ông Bà Ngoại lưu truyền không như một chuyện cổ tích mà như những chứng nhân liên hệ trực tiếp. Và nếu căn cứ vào thời gian diễn ra cùng với ngưỡng tuổi của ông bà ngoại lúc đó, thì câu chuyện “Bắt Đạo” chính là cuộc “bách Hại Công Giáo” của phong trào Văn Thân – Bình Tây Sát Tả khởi sự từ năm 1885.
Khu vực miền Trung, đặc biệt với các tỉnh Phú Yên, Bình Định, Quảng Ngãi, Quảng Nam (Bao trùm toàn bộ địa bàn mục vụ của Giáo phận Qui Nhơn và Đà Nẵng ngày nay), cuộc bách hại của Văn Thân đã gây ra thiệt hại và tàn phá khủng khiếp cho Đạo Công Giáo, qua những con số được thống kê sau đây :
“Trong cuộc sát hại của Văn Thân năm 1885, Giáo phận Đông Đàng Trong đã bị tổn thất nặng nề nhất từ trước đến nay. Về nhân sự: 8 thừa sai Pháp, 7 linh mục Việt, 60 thầy giảng, 270 nữ tu, trên 24.000 giáo dân đã bị sát hại hoặc bị chết vì đói khát, bệnh tật, khi lẩn trốn nơi rừng thiêng nước độc, cũng có người lập nghiệp nơi khác không trở về. Về cơ sở vật chất: Tòa Giám mục Làng Sông, 225 nhà thờ và nhà nguyện, 10 phước viện, 2 chủng viện (Làng Sông và Nước Nhỉ), 17 cô nhi viện, 2 phòng phát thuốc, 1 nhà in, 4 nông trại, bị phá hủy. Số giáo dân trước cuộc sát hại của Văn Thân năm 1885 là 41.828 người, chỉ còn lại khoảng 17.000 vào cuối năm 1885. Số tín hữu tại các tỉnh trong Giáo phận trước và sau cuộc sát hại của Văn Thân được ghi nhận như sau:
Tại Quảng Nam: từ 5.428 còn lại 5.000; tại Quảng Ngãi: từ 6.600 còn lại 1.000; tại Bình Định: từ 16.940 còn lại 8.000; tại Phú Yên: từ 6.890 còn lại 1.109, tại Khánh Hòa: từ 2.848 còn lại 800; tại Bình Thuận: từ 1.892 còn lại 400.” .
Trà Câu, một cộng đoàn nhỏ bé, tập trung hầu hết trong một góc phía tây của thôn Tập An Bắc cọng thêm một phần của thông Đông Quan, cả hai thuộc địa bàn hành chánh xã Phổ Văn, cũng đã đi qua đoạn đường “Bắt Đạo” với bao nhiêu máu xương và nước mắt mà chứng tích “VỰC ĐẠO” và chuyện kể liên quan vẫn còn sống mãi với thời gian.
“VỰC ĐẠO” (Còn có tên là “Vực Ô Rô”), nằm ở đoạn cuối của sông Thoa, cách “Bến Đò Mốc” khoảng hơn 1 cây số xuôi về hướng Đông Nam, trước khi hợp lưu với các nhánh sông khác như Lò Bó, Sông Trường, Trà Câu, đổ ra cửa biển Mỹ Á.
Nơi khúc sông nầy ngày xưa sâu thăm thẳm và cũng rộng mênh mông nên được mang biệt danh “Vực Ô Rô”. Thuyền bè ngư dân đánh cá khi đi qua đoạn Vực nầy đều hoang mang, lo ngại. Ai số xui phận bạc rơi xuống vực này coi như chết chắc, xác chìm lĩm mất tăm.
Cũng vì “đặc điểm thuận lợi chết người đó”, những người Văn Thân đã điệu một số khá đông tín hữu Công Giáo Trà Câu xuống đoạn sông nầy và ném xuống vực kèm theo những phiến đá nặng cột quanh “giỏ chiêng đựng người” để ai nấy hết đường cục cựa !
Má còn kể thêm rằng : Ngay lúc các tín hữu chìm xuống, thì không biết, do giây buộc không chặt hay nhờ sức mạnh kinh người và tài bơi lội có cở, một giáo dân đã trồi ngay lên mặt nước chẳng xa bờ bao nhiêu. Lập tức, một “Văn Thân” xốc cây mác nhắm ngay đầu nhận lại xuống nước. Lúc đó trên bờ, ai cũng nghe người giáo dân đã từ tốn quát lại : “Thì để từ từ tao chết chứ làm gì dữ dẫy mầy” ! Và rồi, ông cũng đã chìm xuống trước sức ép của gươm, giáo, mác…cùng hàng trăm những người bắt đạo đang hò reo, quát tháo trên bờ.
Đặc biệt má không quên kể rõ đoạn cuối câu chuyện “Vực Đạo” nầy : Chính người bắt đạo Văn Thân đó, sau có một người con trai trở lại Đạo và làm biện, người ta gọi là Biện Học. Sau nầy, ông bà Biện Học có một người con gái đi tu Dòng Phaolô Đà Nẵng, tức soeur Irêné Lành (đã qua đời).
Còn một chi tiết khác liên quan đến cuộc bách hại nầy nếu không kể lại thì cũng uổng : Như đã kể trên, khi Văn Thân “đánh Trà Câu”, một số ném ngay xuống giếng lấp đất, một số đem trói ké đào một hào dài chôn sống. Ngày xưa, mỗi năm đến dịp các Đẳng, cả họ đi “giẩy mả”, thì hai cái ngôi mộ tử đạo phải được giẩy đầu tiên : một mộ tròn (chôn giếng) và một mộ dài (chôn hào). Ông cố ngoại của tôi cùng một số bà con Trà Câu khác có mặt trong nhóm tử đạo nầy.
Ngày trước đó, bà cố ngoại tôi dẫn hai cậu con trai (Ông ngoại tôi (Nguyễn Mão, sinh 1878) và ông anh hai (Nguyễn Chưỡng, sinh 1875) xuống vùng “đất cát” bên kia Bến Đò Mốc, vô cấm Bàng An rậm rịt cây cối để ẩn núp. Sau buổi sáng Văn Thân dìm chết giáo dân tại Vực Ô Rô, và trước đó tàn sát tại họ chính Trà Câu, bà cố Ngoại ban đêm dẫn hai cậu con trai lần mò ra lăng thờ cá voi gần biển để trốn. Khuya hôm đó, nghe tiếng chó cào cấu và tru bên ngoài, Bà Cố Ngoại thức dậy ra xem thử : kìa chú chó trên nhà Trà Câu tìm tới báo tin. Bà Cố Ngại biết chắc : thế là tiêu hết rồi….!
Kể từ sau biến cố Văn Thân đó, Vực Ô Rô được cả người dân lương giáo gọi là “VỰC ĐẠO” và danh xưng này vẫn còn mãi cho đến hôm nay.
Má còn kể thêm một chuyện khá hi hữu rằng : Vào một đêm vụ làm mùa tháng ba, khi nước về đồng và ếch nhái xuất hiện. Cả dân Trà Câu toả ra đồng soi ếch, bắt nhái. Ba má cũng có mặt trong cuộc soi nhái tháng 3 đông vui nầy. Đêm đó, cứ men theo đường nhái dẫn lần đến tận bờ Vực Ô Rô lúc nào không biết. Khi nhìn xuống mặt sông, cả hai thấy cả một vạt đèn lung linh sáng cả khu Vực Đạo. Linh tính báo rằng : Đây chính là những ngọn đèn của các vị tử đạo. Cả hai người làm dấu đọc kinh và âm thầm lui bước…!
Lần nầy, người dẫn tôi tới Vực Đạo không là những chú nhái cơm, nhái bén, mà là một ông bạn học lương dân, mới gặp lại gần tròn nửa thế kỷ. Chính anh bạn nầy, cứ mỗi khi sang canh 1 (khoảng 1 giờ sáng) đã cùng vợ thả lưới trên dòng sông Thoa và cũng thường bơi qua đoạn Vực Đạo nầy để đánh cá cho kịp phiên chợ sáng. Ngày hôm nay, dòng sông đã trở nên hiền hoà, khúc vực sâu đã được bồi cát và hai bên bờ đã thiết dựng bờ kè. Ba anh em Trà Câu chúng tôi đã quỳ gối và thầm nguyện bên bờ Vực Đạo vào cái đêm cuối hè sau lễ Đức Mẹ Về Trời 2018.
(Chuyến về Trà Câu mừng lễ Mẹ và thăm bạn cũ ngày 18/8/2018)
Đọc nhiều nhất Bản in 21.08.2018 19:42