Năm linh mục: linh mục ở hàng tiền đạo

§ Vũ Văn An

Quả lắc cuối cùng đã phải quay lối khác. Từ Công Đồng Vatican II, Giáo Hội Công Giáo đã cố gắng giải quyết vấn đề ý nghĩa đích thực của chức linh mục chung của toàn thể Dân Chúa, dựa trên Phép Rửa. Nó tái cân bằng phần nào mối tương quan giữa các linh mục và giáo dân. Tuy nhiên, chính trong diễn trình ấy, chức linh mục thụ phong đã âm thầm kinh qua một thăng trầm hết sức đáng kể. Khiến cho việc tái khẳng định bản sắc linh mục trở thành cần thiết, vì ai cũng ý thức được rằng chức linh mục thụ phong là điều chủ yếu đối với cuộc gặp gỡ Thiên Chúa bằng lời và bằng bí tích, hai thực tại vốn là lý do sinh tồn của chính Giáo Hội.

Việc khai mạc Năm Linh Mục vào tuần tới, do Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI công bố, rõ ràng không có mục đích giảm thiểu vai trò người giáo dân trong Giáo Hội. Tuy nhiên ai cũng phải nhìn nhận rằng hiện nay, nhất là tại các quốc gia phát triển của Phương Tây, chức linh mục thụ phong đang gặp nhiều vấn đề nan giải. Con số đang tiếp tục xuống thấp; nhiều linh mục đã đi trệch đường; nhiều vị còn lại đang mất tinh thần, nản chí. Gương xấu giáo sĩ lạm dụng tình dục tạo ra nhiều nạn nhân nhưng ít ai ngờ được là chính nhiều linh mục đã trở thành nạn nhân của nó. Nhiều linh mục tốt lành cảm thấy xấu hổ và bị phản bội vì những hành vi đáng trách của một số ít đồng nghiệp. Gương mù ấy tác động lên cả ngôn ngữ thân xác (body language) của các ngài, khả năng đi đứng ngoài phố không còn tự tin như trước, nhìn thẳng vào mặt thế gian cũng e dè.

Về phương diện nghề nghiệp, các linh mục hiện nay đang rơi vào trạng huống hiện sinh cảm thấy mình không chắc chắn chút nào về vai trò của mình. Nhiều giáo dân trong cộng đoàn cũng được giáo dục cao như các vị và cũng có được một kiến thức thần học đủ dùng mà trước đây 50 năm khó lòng có được. Tại hầu hết các giáo xứ, người giáo dân đã đảm nhiệm nhiều vai trò tích cực về công lý và hòa bình. Ở cấp giáo phận và quốc gia, người giáo dân cũng đang đảm nhiệm nhiều chức vụ lãnh đạo. Hiện tượng ít người lui tới tòa giải tội cũng đã phần nào chuyển dịch trọng tâm mục vụ qua những khung cảnh ít long trọng hơn, một thay đổi được nhiều linh mục hoan hô nhưng không biết chắc phải xử sự như thế nào cho đẹp. Liệu các ngài có phải là các giáo dân mang cổ cồn mà công việc tốt nhất là phục vụ tại các căn bếp nấu cháo phát chẩn hay không? Hay có lẽ là những nhà cách mạng xã hội với nhiệm vụ lãnh đạo giáo dân thoát khỏi cảnh áp bức chính trị? Hoặc là có vai trò nào đó có tính đan viện và khổ tu hơn dành cho các ngài làm suối nguồn cho ơn khôn ngoan tâm linh? Trong những hoàn cảnh thích hợp, tất cả các vai trò ấy xem ra đều thích đáng cả. Không hề có một mô thức, tuy chỗ đứng chủ yếu trong đời sống thánh thể của Giáo Hội là chung cho mọi linh mục. Có lẽ vì vậy mà phần đông các tân linh mục đã quay về với dịch bản bảo thủ hơn trong vai trò của mình, ít nhất cũng trong trang phục, tác phong và phụng vụ.

Đối với nhiều linh mục, khía cạnh mục vụ là điều đầu tiên lôi cuốn họ bước vào ơn gọi: ước muốn được giúp người ta cách sâu sắc nhất bằng cách đem lại cho họ chân lý tình yêu Thiên Chúa. Giảng dạy là phần chủ yếu của việc trên, dùng lời và dùng việc làm mà chỉ ra rằng con đường thánh thiện là con đường mở ra cho mọi người. Các linh mục tốt lành là các linh mục chỉ biết chú tâm tới điều mình có thể làm được và cũng chính nhờ việc đó, các ngài được đánh giá. Năm linh mục là cơ hội để làm mới lại lòng yêu qúy và kính trọng đối với các ngài vì nhiều năm tháng các ngài dành cho việc huấn luyện và đào tạo mình cho việc phục vụ người khác, cho những hy sinh từ đó mà ra, và vì thẩm quyền các ngài tiếp nhận được từ Giáo Hội trong vai trò đại diện Chúa Kitô, cả ở bàn thờ lẫn căn bếp nấu cháo phát chẩn.

Giám mục có quyền sa thải linh mục

Trên đây là mấy dòng nhận định của tờ tuấn báo The Tablet bên Anh, số ngày 13 tháng Sáu. Tờ báo này còn nhấn mạnh đến một khía cạnh khác nhân Năm Linh Mục: các vị giám mục mới được năng quyền có thể bãi nhiệm các linh mục không thừa hành chức vụ, một năng quyền vừa được Thánh Bộ Giáo Sĩ thông báo. Các linh mục này thuộc ba loại: sống với phụ nữ, rời thừa tác vụ hoạt động trong nhiều năm hay có các hành vi gây gương mù gương xấu trầm trọng. Các trường hợp liên quan đến xì-căng-đan lạm dụng tình dục vừa qua được xử lý riêng.

Đức Hồng Y Cláudio Hummes, đứng đầu Thánh Bộ, giải thích rằng biện pháp này được đưa ra nhằm giúp đỡ các trẻ em do các linh mục nói trên sinh ra. Tuy nhiên, mục tiêu chính là để tái lập khả tín tính, lòng tin tưởng và trọng kính đối với chức linh mục độc thân nhân những vụ tai tiếng gần đây.

Theo lá thư hồi tháng Tư của Đức Hồng Y Hummes gửi cho các vị giám mục hoàn cầu, thì thay đổi quan trọng nhất là kể từ nay, các vị giám mục có thể hữu hiệu và đơn phương “lột áo chức” các linh mục đã bỏ thừa tác vụ của mình quá năm năm mà không chính thức xin hồi tục. Giáo Luật năm 1983 không có điều khoản nào dự liệu cho các vị giám mục được làm việc ấy mà không có sự hợp tác và thuận tình của các linh mục liên hệ.

Nói với Hãng Tin Công Giáo CNS, Đức HY Hummes cho hay: “Nếu đương sự không lưu ý (tới việc hợp thức hóa tình huống của mình), thì vì lợi ích của Giáo Hội và vì lợi ích của chính linh mục ấy, ông nên được sa thải để có được tình huống đúng đắn, nhất là khi ông đã có con”. Trong trường hợp có tác phong gây gương mù trầm trọng, Đức Hồng Y nhấn mạnh rằng các vị giám mục phải “tiến hành một cuộc điều tra cẩn thận các sự kiện” và trước nhất phải “tiến hành việc chính thức sửa trị hay khuyên răn người bị tố cáo” trước khi bắt đầu các thủ tục sa thải. Ngài cũng nhấn mạnh rằng “quyền tự bào chữa của linh mục là quyền thánh thiêng”.

Quan thầy mọi linh mục

Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI sẽ chính thức khai mạc Năm Linh Mục trong một buổi lễ long trọng nhân Lễ Thánh Tâm Chúa Giêsu tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô. Đức Thánh Cha dự trù sẽ chủ tọa buổi Kinh Chiều thứ hai trước hòm thánh tích đựng trái tim Thánh Gioan Vianney. Năm nay vốn là năm thứ 150 kỷ niệm ngày sinh của vị thánh người Pháp này và Đức Thánh Cha dự định nhân dịp này sẽ công bố thánh nhân là Bổn Mạng Mọi Linh Mục.

Trong một lá thứ khác gửi các linh mục, Đức HY Hummes viết rằng: “Đây hẳn phải là một năm vừa tích cực vừa nhìn về phía trước, trong đó Giáo Hội trước nhất nói với các linh mục của mình, nhưng cũng nói với mọi giáo hữu và xã hội nói chung, qua phương tiện truyền thông, rằng mình hãnh diện vì các linh mục của mình, mình yêu thương họ, tôn trọng họ, ngưỡng phục họ và hết sức biết ơn nhìn nhận công trình mục vụ và chứng tá đời sống của họ”.

Còn Đức Tổng Giám Mục Mauro Piacenza, người đứng thứ hai tại Thánh Bộ Giáo Sĩ, trong một lá thư gửi các linh mục, thì cho rằng tái khẳng định việc linh mục độc thân là điều căn bản trong Năm Linh Mục này. Phần Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI, nhân nói truyện hôm Thứ Bẩy qua với các chủng sinh và nhân viên giảng huấn của Học Viện Pháp tại Rôma, nhấn mạnh rằng: “Các thái độ mà các linh mục tương lai cần phải có thì nhiều: chín mùi về nhân bản, các phẩm tính thiêng liêng, lòng nhiệt thành tông đồ và nhiều sinh lực trí thức”.

Tìm lại cả ơn phúc lẫn bổn phận của thừa tác vụ linh mục

Trong khi đó, theo tin Zenit, nói truyện với các vị giám mục Ý ngày 28 tháng Năm trong hội nghị thường niên, Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI cho rằng: nhân Năm Linh Mục, các linh mục được mời gọi tái khám phá cả ơn phúc lẫn bổn phận của thừa tác vụ linh mục. Thừa tác vụ này là một phục vụ đối với Giáo Hội và Dân Kitô Giáo, một việc phục vụ đòi một nền linh đạo sâu sắc. Muốn đáp lại ơn Chúa kêu gọi, nền linh đạo này phải được nuôi dưỡng bằng cầu nguyện và bằng việc kết hợp bản thân đầy mật thiết với Chúa ngõ hầu có thể phụng sự Người nơi anh chị em mình bằng việc giảng dạy, cử hành bí tích, và một cuộc sống cộng đoàn có trật tự và sẵn sàng trợ giúp người nghèo.

Vũ Văn An

Tags · Năm Linh Mục

Đọc nhiều nhất Bản in 14.06.2009. 23:41